HIVI NDIVYO CORONA ILIVYOBADILI MAISHA YA WANYWAJI POMBE ZA KIENYEJI VIJIJINI.

 

📌Na Augusta Njoji.

Kangara, Choya, komoni na wanzuki ni pombe maarufu za kienyeji zinazotengenezwa mkoani  wa Dodoma.

Baadhi ya pombe hizi hutengenezwa kwa kutumia nafaka ya mtama, uwele na mahindi na huuzwa kwa bei rahisi ikilinganishwa na bia au kinywaji kingine cha kiwandani.

Tabia kuu ya wanywaji wa pombe hizi ni kuchangia chombo kimoja zaidi ya watano hadi kumi jambo ambalo ni hatari kwa afya zao hasa maambukizo ya magonjwa ya mlipuko. 

Kutokana na hali hiyo, uwepo wa ugonjwa wa homa kali ya mapafu, inayosababishwa na virusi vya Corona(COVID-19), umebadili maisha yao kwa kuwa lazimisha kunywa kila mtu na kikombe chake.

 Mwandishi wa Makala hii alitembelea Kijiji cha Bahi sokoni, Nkome, Mpalanga, Chidilo Wilaya ya Bahi na baadhi ya maeneo ya Jiji la Dodoma na kushuhudia watumiaji wa pombe hizo kila mmoja akinywa kwenye chombo chake hali ambayo imeongeza usalama wa afya zao.

Mbali na kunywa kwenye vyombo vyao, pia wauzaji wa pombe hizo wamebuni utaratibu wa kuwa na vidumu vya kuanzia lita moja hadi tano ambavyo hutumika kujaza na kuuza kulingana na uhitaji wa mteja ambapo lita moja ya pombe hiyo ni Sh. 500.

WATUMIAJI WANENA.

Fabiana Mazengo anasema ugonjwa huo umesaidia pombe hizo kunyweka kwa ustaarabu ili kuepuka kupata maambukizi ya corona na magonjwa mengine.

“Pombe hizi za kienyeji raha yake ni kupokezana chombo kimoja tukiwa kundi, ili iishe haraka na kuwekewa tena, sasa baada ya huu ugonjwa kuwepo tumebadili muundo wa maisha kwa kiasi kikubwa kwanza unanunua lita mbili ambazo ukinywa peke yako unatosheka na kuendelea na majukumu mengine,”anasema.

Anasema wakati wa Corona wanywaji wa pombe hizo walikuwa wachache kwa hofu ya kuambukizana.

“Hii hofu ilipunguza idadi ya watu kunywa maana tulibandikiwa masharti ya wataalam wa afya ambayo yalitulazimu wengine kununua kwenda kunywa nyumbani jambo ambalo mtu anaona hapati raha kwa kuwa amezoea kunywa kwa pamoja na wenzake,”anasema.

 Anaongeza “Sisi tulikuwa tumezoea kupokezana kitochi huku tukikaa pamoja bila hofu ulipokuwa ugonjwa huo tu,tukawekewa masharti kwanza ya kunawa mlangoni,hakuna kusogeleana na kutumia chombo kimoja,kwa kweli ilikuwa tabu.”

Naye, Mkazi wa Mpalanga, Job Mdolosi, anasema wauzaji huwa na vikombe ambavyo huhifadhiwa kwenye ndoo ya maji safi kwa ajili ya kuosha na kuhudumia watu.

“Wakati wa kunywa ni kila mtu na kikombe chake, hatuchangii tena chombo maisha yetu yameendelea kuwa hivyo wakati wa Corona na baada ya Corona,”anasema.

Maria Mcheela, anabainisha kuwa utaratibu unaotumika ni kupewa pombe kidogo kwenye kikombe kwa ajili ya kuonja na baada ya kuipenda ndipo muuzaji anaweka kwenye chombo kulingana na uhitaji wa mteja.

Kefa Jeremia, anasema wamezingatia maelekezo ya wataalam kwa kutumia kila mtu kikombe chake na kunawa na maji safi na sabuni.

“Kwetu hatujawahi kupata matukio mengi ya ukatili kwasababu ya pombe,”anasema.

WAUZAJI POMBE.

Muuzaji wa pombe Bihawana, Mariam Sijila, anasema wameongeza kwa kiasi kikubwa usafi ili kudhibiti maambukizi ya Corona kwa wanaotumia pombe hizo.

Anasema wakati wa Corona hakuna mlevi wa pombe ya kienyeji ambaye alikuwa hautambui ugonjwa huo, kutokana na kila moja kuchukua tahadhari zilizokuwa zimetolewa na Wizara ya Afya.

“Mimi kwenye kilabu changu kila mlevi aliyekuwa akiingia humu ndani sharti la kwanza lazima anawe maji ambayo nilikuwa nimeweka hapo mlangoni,pia akiingia humu ndani alikuwa akikutana na tangazo lililokuwa limeandikwa tahadhari zinazotakiwa kuchukuliwa kwa ajili ya kujilinda na ugonjwa huo”anasema.

Naye, Mandeje Samsoni Muuzaji wa pombe hizo kijiji cha Chidilo, anasema vyombo vinavyotumika vinachemshiwa maji ya moto ili kuua vijidudu ambavyo vinaweza kusababisha ugonjwa wa Corona au magonjwa mengine ya mlipuko.

MTAALAM WA AFYA AFUNGUKA.

Mratibu wa matibabu na njia za kuzuia maambukizo magonjwa ya mlipuko kutoka Kitengo cha Dharura na Maafa, Wizara ya Afya, Dk.Alex Sanga, anasema ugonjwa wa Corona unaambukizwa kwa njia ya maji maji, hivyo kutochangia pombe itasaidia kuepuka baadhi ya magonjwa ya mlipuko.

“Maji maji haya aidha ni kutoka njia ya hewa ikiwemo mdomoni, ndio maana tunashauri aidha kama ni chombo cha chakula au cha kunywa, atumie chombo chake inasaidia kuepusha na magonjwa mengine,”anasema.

Dk. Sanga anaongeza kuwa “Afya zinaweza kutofautiana mwingine akawa na midomo imepasuka au vidonda anatokwa damu, inaweza kusababisha maambukizo pia ya magonjwa mengine.

Anafafanua kuwa ni vizuri kila mtu kutumia chombo chake na si kwa wanaokunywa bali hata kwenye jamii kwenye masuala ya vyakula.

“Hii ni njia moja wapo ya kupunguza maambukizo kutoka kwa mtu mmoja kwenda kwa mtu mwingine, magonjwa ya mlipuko kwa mfano Corona lakini pia kuna magonjwa mengine yanaambukizwa kwa maji maji,”anasema na kuongesha:

“Utafiti unaonesha uwezekano ni mdogo lakini upo na umetokea, kwa mfano kama mtu amepasuka mdomo unatoa damu akatumia chombo hicho hicho kunywa pombe na kumpa mwenzake anaweza kupata magonjwa kama vile Ukimwi.”

Aidha, anasema Wizara ilitoa elimu na miongozo mbalimbali ya kuzuia maambukizo ya Corona kwa watanzania ikiwemo watumiaji wa pombe hizo.

MIONGOZO ILIVYOTOLEWA.

Afisa Afya Mwandamizi kutoka Wizara ya Afya, Innocent Swai, alisema Wizara hiyo ilitoa miongozo kwenye Halmashauri namna ya kukabiliana na ugonjwa huo kwenye maeneo yao ikiwemo vilabu vya pombe na minada.

“Tulitoa mwongozo wa namna ya kuzingatia kukaa kwa umbali kwenye maeneo yote yenye mikusanyiko, kama ukienda hospitali utakuta kuna alama hapa kaa hapa usikae,”anasema.

Anaeleza pia kuna miongozo ya watu kutofanya mikusanyiko isiyo ya lazima na kutotumia vifaa jumuishi ikiwemo vyombo vya kunywea pombe ambayo imesaidia kuondokana na magonjwa ya mlipuko.

“Pia mahali kwenye mikusanyiko kuwe na vifaa vya kunawia mikono, tulitoa matangazo ya namna Corona inavyoambukizwa na namna ya kujikinga, ufanye nini ukiwa na dalili,”anasema.

 

Mwisho.